คุณสมบัติ ๘ ประการ...ของ "พระภิกษุที่สามารถสอนพระภิกษุณี"
ตามพุทธบัญญํติ (พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ ภาค ๒ ข้อ ๔๐๗
เรื่อง "องค์คุณ ๘ ของภิกษุผู้กล่าวสอนภิกษุณี")
-------------------------------------------------------------------------------
เนื่องด้วย...มีเพื่อนสหธรรมิกบางท่านได้ฝากข้อความไว้ในกล่องข้อความ ถามถึงเรื่อง "คุณสมบัติของ "พระภิกษุที่สามารถสอนพระภิกษุณี" ต้องเป็นเช่นใด...?
ข้าพเจ้า...กราบขอโอกาส พระมหาเถรานุเถระ / เพื่อนสหธรรมิกทุกรูป
ที่จะตอบข้อสงสัยตาม "พุทธบัญญัติ" จากพระไตรปิฏก (พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ ภาค ๒ ข้อ ๔๐๗ เรื่อง "องค์คุณ ๘ ของภิกษุผู้กล่าวสอนภิกษุณี" ) ดังมีเรื่องต้นบัญญัติแบบคร่าว ๆ และ พุทธบัญญัติ คือ
เรื่องต้นบัญญัติ
--------------------
ภิกษุฉัพพัคคีย์ เห็นภิกษุอื่น ๆ สอนนางภิกษุณีแล้วได้รับของถวายต่าง ๆ อยากจะมีลาภบ้าง จึงแจ้งความประสงค์แก่นางภิกษุณีทั้งหลาย เมื่อนางภิกษุณีไปสดับโอวาทก็สอนเพียงเล็กน้อย แล้วชวนสนทนาเรื่องไร้สาระโดยมาก พระผู้มีพระภาคจึงทรงบัญญัติสิกขาบทว่า ภิกษุที่ไม่ได้รับสมมติจากสงฆ์ สอนนางภิกษุณีต้องอาบัติปาจิตตีย์ ภายหลังภิกษุฉัพพัคคีย์หาทางสมมติกันเองในที่นอกสีมา พระผู้มีพระภาคจึงทรงกำหนดคุณสมบัติเพิ่มเติมสำหรับภิกษุ ที่จะสอนนาง ภิกษุณีถึง ๘ ข้อ
องค์คุณ ๘ ของภิกษุผู้กล่าวสอนภิกษุณี
---------------------------------------------------
๑. เป็นผู้มีศีล คือสำรวมด้วยปาติโมกขสังวรศีล สมบูรณ์ด้วยอาจาระและโคจรอยู่มีปกติเห็นภัยในโทษเพียงเล็กน้อย สมาทานศึกษาอยู่ในสิกขาบททั้งหลาย
๒. เป็นพหูสูต คือทรงสุตะ เป็นผู้สั่งสมสุตะ ธรรมเหล่านั้นใด งามในเบื้องต้น
งามในท่ามกลาง งามในที่สุด ประกาศพรหมจรรย์ พร้อมทั้งอรรถทั้งพยัญชนะครบบริบูรณ์บริสุทธิ์ ธรรมเห็นปานนั้น อันภิกษุนั้นได้สดับมาก ทรงจำไว้ได้ คล่องปาก ขึ้นใจ แทงตลอดด้วยปัญญา
๓. พระปาติโมกข์ทั้งสองมาแล้วด้วยดีโดยพิสดาร แก่ภิกษุนั้น คือ ภิกษุนั้นจำแนกได้ดี คล่องแคล่วดี วินิจฉัยได้เรียบร้อยโดยสูตร โดยอนุพยัญชนะ
๔. เป็นผู้มีวาจาสละสลวย ชัดเจน
๕. เป็นที่นิยมชมชอบของภิกษุณีโดยมาก
๖. เป็นผู้สามารถกล่าวสอนภิกษุณีได้
๗. เป็นผู้ไม่เคยล่วงครุธรรม กับสตรีผู้ครองผ้ากาสายะซึ่งบวชเฉพาะพระผู้มีพระภาคพระองค์นี้ และ
๘. มีพรรษาได้ ๒๐ หรือเกิน ๒๐
ดูกรภิกษุทั้งหลาย...เราอนุญาตให้สมมติภิกษุผู้ประกอบด้วย องค์คุณ ๘ ประการนี้ ให้เป็นผู้กล่าวสอนภิกษุณีได้.
------ (จบบัญญัติ) -------
ท้ายนี้...หากการตอบคำถามนี้ทำให้เกิดความระคายเคืองแก่ท่านผู้ที่ได้เข้ามาอ่านประการใด ...ข้าพเจ้าขอขมาพระคุณเจ้าทุกรูปมา ณ โอกาสนี้ด้วย
กราบนมัสการด้วยความเคารพยิ่ง
~ พระภิกษุณี ธัมมวิชชา ~